فیلتر جاذب ذرات معلق یا DPF (Diesel particulate Filter) برای اولین بار در دهه ۱۹۷۰ به دلیل نگرانی در مورد اثرات استنشاق ذرات معلق به کار گرفته شد و کاربرد آن برای خودروهای غیرجادهای از سال ۱۹۸۰ و برای خودروهای دیزلی سنگین از سال ۱۳۸۵ توسعه یافته است. درصورتیکه هیچگونه اجباری بر نصب فیلترهای جاذب دوده بر روی خودروهای دیزلی در سیر تکاملی قوانین دیده نمیشود، سختگیرانهتر شدن این قوانین سبب شده است که فیلترهای جاذب دوده تنها ابزار اثربخش برای رسیدن به استاندارد یورو ۶ خودروهای دیزلی باشد.
فیلترهای جاذب دوده با گذراندن جریان حاوی ذرات معلق از دیوارههای متخلخل از انتشار این ذرات به اتمسیفر جلوگیری میکنند. عمده ذرات جامد جمع شده در فیلتر قابل اشتعال بوده و در صورت فراهم بودن شرایط مورد نیاز (دما و اکسیدکننده) سوزانده میشوند (احیاء). دمای مورد نیاز برای اکسایش دوده به وسیلهی اکسیژن حدود ۵۵۰-۶۰۰ درجه سانتی گراد میباشد؛ درحالیکه دمای گازهای خروجی خودروهای دیزلی در شرایط کارکرد عادی به ندرت به این حدود میرسد. ازاینرو، وقوع فرآیند کامل احیاء در فیلتر در شرایط عادی امکانپذیر نبوده و فیلتر بسته به میزان دودزایی وسیلهی نقلیه دیر یا زود پرشده و سبب آسیب جدی به موتور می‌شود. در اصل مهمترین چالش در استفاده از فیلترهای جاذب دوده مربوط به فرآیند احیاء میباشد که بسته به نوع فرآیند احیاء به دو حالت کلی احیاء فعال و احیاء غیرفعال تقسیمبندی میشوند. در احیاء فعال دمای لازم برای سوختن مواد به وسیله منبع بیرونی تأمین میگردد ولی در احیاء غیرفعال با پایین آوردن انرژی فعالسازی واکنش سوختن به وسیله کاتالیست یا استفاده از اکسیدکنندههایی غیر از اکسیژن فرآیند احتراق ذرات در دمای پایین‌تری صورت میپذیرد.. در حقیقت مکانیسم کار فیلتر جاذب دوده از دو قسمت، فیلتراسیون و احیاء تشکیل شده است.
احیای غیر فعال (Passive Regeneration)
در این روش دمای فرآیند احتراق ذرات به دام افتاده در فیلتر را تا حد دمای کارکردی موتور پایین می‌آورند. مهمترین روش‌ها برای این مورد عبارت‌اند از :
در فیلترهای (CDPF-CRT) از نیتروژن دی‌اکسید به‌جای اکسیژن برای سوزاندن ذرات معلق استفاده می‌شود. نیتروژن دی‌اکسید برخلاف اکسیژن قادر است ذرات معلق را در دماهای بسیار پایین‌تری اکسید کند به طور طبیعی میزان NO2 در گازهای احتراق کم است. هسته DOC در فیلترهای (CRT) و پوشش کاتالیستی در فیلترهای (CDPF)، علاوه بر کاهش هیدروکربن (HC) و کربن مونوکسید (CO)، NO موجود در گازهای احتراق را، که درصد بالایی دارد، به NO2 تبدیل میکند. به این ترتیب، احیای هسته DPF با شرایط دمایی گازهای خروجی از اگزوز ممکن می‌شود.
احیاء فعال (Active Regeneration)
در فرآیند احیاء فعال، انرژی لازم برای سوزاندن مواد به دام افتاده درفیلتر به وسیلهی یک عامل بیرونی تهیه می‌شود. مهمترین روشهای احیاء فعال عبارت‌اند از:
